Thực trạng nước nhiễm mặn: Nguyên nhân và giải pháp ứng phó

Hiện nay, hiện tượng nước nhiễm mặn hay còn gọi là xâm nhập mặn diễn biến khá bất thường và phức tạp, để lại những hậu quả nặng nề tác động đến môi trường và con người như thiếu nước ngọt cho người dân và các hoạt động kinh tế…Đây là một vấn đề nghiêm trọng, dù đã được xã hội và nhà nước quan tâm hơn nhưng đến nay vẫn còn chưa có nhiều giải pháp khắc phục triệt để, khiến xâm nhập mặn vẫn còn gia tăng chưa có dấu hiệu dừng lại.

Nước nhiễm mặn là gì?

Nước nhiễm mặn hay xâm nhập mặn là quá trình khối nước mặn thay thế cho khối nước ngọt ở các tầng chứa nước ven biển khi xảy ra triều cường, hiện tượng dâng nước biển hay nguồn nước ngọt bị cạn kiệt.

Bên cạnh đó, khi nước biển tràn vào đất liền, sẽ xảy ra hiện tượng có quá nhiều muối tích tụ trong đất, khiến nồng độ muối vượt mức cho phép, dần dần tích tụ, gây nhiễm mặn cho đất.

Nguyên nhân dẫn đến nước nhiễm mặn

Hiện tượng nước nhiễm mặn một hiện tượng xảy ra theo mùa, chủ yếu xảy ra ở Nam Bộ, nhưng thời gian gần đây đã xuất hiện ở Trung Bộ, diễn biến ngày càng khó đoán và phức tạp, đòi hỏi rất nhiều giải pháp ứng phó kịp thời. Là một trong những hậu quả của biến đổi khí hậu toàn cầu, nhưng nguyên nhân trực tiếp lại có rất nhiều, cụ thể:

• Vào  mùa khô, lượng mưa ít, sông cạn kiệt nước do nước bốc hơi nhiều, nước từ thượng nguồn đổ về ít hơn, nước ngọt bị nước mặn thay thế  là lúc xâm nhập mặn bắt đầu ảnh hưởng nặng nề đến các vùng ven biển. 
• Hiện tượng biến đổi khí hậu và nóng lên toàn cầu gây ra nhiều hình thái thời tiết cực đoan như hạn hán, nhiệt độ tăng khiến băng tan, mực nước biển dâng…Ở các tầng nước ngầm do hạn hán và nhiệt độ tăng, lượng nước bị hao hụt và không được cung cấp đầy đủ và thường xuyên dẫn đến hiện tượng xâm nhập mặn xảy ra nhanh hơn.
• Sự phát triển ồ ạt của các công trình thủy lợi, thủy điện, các hoạt động sản xuất của con người dẫn đến sự thay đổi lưu lượng nước, dòng chảy của các con sông và hiện tượng xói mòn sạt lở đất ở các vùng ven biển.
• Nguồn nước ngầm được khai thác quá mức và sử dụng cạn kiệt khiến lượng nước mới chưa được kịp thời hình thành cũng gây  gia tăng quá trình nước nhiễm mặn.

XEM THÊM:

• 5 loại nước uống thải độc cơ thể nên uống sau khi thức dậy
• Ô nhiễm chì trong nước: Tác hại và giải pháp khắc phục

Nước nhiễm mặn có những tác hại nào?

Nước nhiễm mặn ảnh hưởng trầm trọng đến đời sống sinh hoạt hàng ngày của người dân cũng như các hoạt động sản xuất, kinh tế – xã hội, cụ thể:

• Sự thiếu hụt nghiêm trong nước ngọt cung cấp cho ăn uống, sinh hoạt hàng ngày vì nước ngọt bị nhiễm mặn không thể sử dụng được. Khi không có đủ lượng nước để sinh hoạt, dẫn đến tình trạng thiếu vệ sinh, là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến lây lan dịch bệnh truyền nhiễm trong các khu dân cư.
• Nước nhiễm mặn gây hư hại các công trình, đường ống dẫn nước dẫn đến thiệt hại về kinh tế và nhiều hệ lụy khác.
• Các hoạt động sản xuất nông nghiệp bị trì trệ do thiếu nước tưới tiêu. Cây trồng không thể sinh trưởng, ra hoa kết trái trên nền đất và nước nhiễm mặn, nặng suất bị sụt giảm, đặc biệt trong mùa khô.
• Hoạt động nuôi trồng thủy hải sản cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Đời sống nhân dần trở nên khó khăn hơn, phát triển đất nước bị trì trệ, lạc hậu.
• Nhu cầu nước ngọt gia tăng trong mùa khô, khi hiện tượng xâm nhập mặn trở nên trầm trọng, dẫn đến khai thác quá mức nguồn nước ngầm. Hậu quả nguồn nước ngầm sẽ mất dần và xâm nhập mặn có nguy cơ diễn biến nặng hơn trong tương lai
• Tác động tiêu cực đến môi trường, hệ sinh thái của các vùng ven biển như cấu trúc đất bị thay đổi, đa dạng sinh vật bị ảnh hưởng…

Giải pháp nào đối phó với nước nhiễm mặn?

Nước nhiễm mặn đang là một vấn đề bức thiết mà Việt Nam phải đối mặt hàng năm, đòi hỏi nhiều giải pháp đồng bộ, chiến lược cụ thể để ứng phó từ cá nhân cho đến các cấp chính quyền. Những giải pháp đó là:

• Người dân cần phải có ý thức tiết kiệm nguồn nước ngọt và tái sử dụng nước, nhất là trong mùa khô, là mùa dễ xảy ra hiện tượng nước nhiễm mặn. Xây dựng các bể chứa nước dự trữ, bể chứa nước mưa… để dự phòng khi nguồn nước ngọt cạn kiệt.
• Chủ động phòng chống xâm nhập mặn cho cây trồng, thay đổi cây trồng có thể chịu mặn tốt nhưng vẫn mang lại hiệu quả kinh tế, điều chỉnh lịch thời vụ… Đối với thủy hải sản, cần thường xuyên theo dõi độ  mặn của nước để có những kế hoạch cụ thể tránh những thiệt hại không đáng có.
• Cần theo dõi thường xuyên độ mặn của muối trong nước và đất để có biện pháp xử lý kịp thời. Tăng cường thực hiện các giải pháp thủy lợi như xây đập nước ngăn mặn, xây hồ dự trữ nước đề phòng khi nước bị nhiễm mặn, thiếu nguồn nước sinh hoạt. Xây dựng hệ thống đê điều ngăn chặn nước biển dâng cao.
• Đầu tư xây dựng hệ thống lọc nước mặn, xử lý nước nhiễm mặn, phục vụ cho đời sống sinh hoạt của người dân.
• Nghiên cứu và quy hoạch phát triển kinh tế để thích ứng với biến đổi khí hậu và tình trạng nước nhiễm mặn và thiếu nước ngọt. Trên cơ sở đó, các địa phương có thể đề xuất và triển khai những quy hoạch chuyên ngành, từ quy hoạch thủy lợi, chuyển đổi cơ cấu cây trồng…để có giải pháp ứng phó thích hợp với từng điều kiện cụ thể.

Kết luận

Xâm nhập mặn hay nước nhiễm mặn ở VIệt Nam đang là một vấn đề khẩn cấp mang lại nhiều hệ lụy cho người dân, môi trường và sự phát triển kinh tế – xã hội. Tuy nhiên nhiều người vẫn chưa có nhận thức đúng đắn và còn chủ quan với thực trạng này. Hy vọng, qua bài viết mà chúng tôi tổng hợp và chia sẻ, thực trạng này sẽ được nhìn nhận rõ hơn, từ đó nâng cao hơn ý thức người dân cùng chung tay hành động vì cộng đồng và xã hội.

THÀNH TÍN | CÔNG TY TNHH THIẾT BỊ VÀ CÔNG NGHỆ THÀNH TÍN

Địa chỉ: Lô N5, Đường 24m, Khu Công Nghiệp Nghi Phú, Nghệ An, 43100

Hotline: 0964511345

Email: thanhtinnghean@gmail.com

Website: https://thanhtin.net/

Facebook: https://www.facebook.com/Thanhtinnghean/